مطالعه تکنیک سفالینه های اسگرافیاتو مجموعه سفالینه های موسسه موزه های بنیاد

سابقه چندین هزار ساله هنر سفال گری در سرزمین ایران نشان از رایج ترین و کهن ترین بیان هنری شناخته شده در این گستره ی وسیع است. قطعات سفالی به دلیل پایداری و فساد ناپذیری از عمده ترین یافته های باستان شناسی از دوره های کهن تا اسلامی است. با مطالعات نقوش، روش اجرای طرح و گاهنگاری آن ها می توان اطلاعات جامعی در زمینه های متفاوت تاریخی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی از مناطق مختلف به دست آورد. بعد از ورود اسلام، سفال گری به علل گوناگون، از جمله منع استفاده از فلز های گران بها در ساخت ظروف مصرفی خانگی در صنعت فلز کاری دوره های پیشین و افول این هنر، جانی تازه گرفت. در میان تکنیک های متنوع در دوره ی اسلامی، طراحی با تکنیک کنده کاری یکی از روش های رایج به شمار می رفت. روشی کهن که از هزاره سوم و به مراتب زودتر از طراحی با رنگ و لعاب آغاز شده است. تداوم آن که تا امروز استمرار یافته در اغلب مراکز سفال گری با شیوه های تقریباً یکسان حفظ شده است. در این گونه تکنیک، با بکار بردن یک لایه گل سفید به عنوان پوشش رقیق بر روی بدنه نم دار ظرف قرار داده شده، سپس طرح ها داخل پوشش گلی سفید کنده کاری شده تا گل رنگین بدنه نمایان گردد. این نقوش با رنگ های گوناگون و همچنین با آغشتن لعاب سربی سایه های زرد، سبز یا ارغوانی پدید می آورد. این روش در طول دوره اسلامی و بویژه در قرون چهارم تا هفتم هجری در ایران گسترش می یابد.در منابع گوناگون این روش با عناوین متفاوتی ایراد گردیده است، لذا طبقه بندی و معرفی روش های گوناگون تکنیک سفالی اسگرافیاتو تنها با مطالعه و بررسی، قابل تفکیک است. تاکنون پژوهش های گوناگونی در زمینه سفال اسگرافیاتو انجام شده، اما آثار موجود در مجموعه فرهنگی موزه های بنیاد تا کنون معرفی و بررسی علمی نشده اند. بنابراین در این راستا با مطالعه و مشاهده جزییات ظروف مورد پژوهش و مراجعه به منابع مربوطه، نمونه های قابل قیاس معرفی و نتایج بدست آمده، استناد می گردد. بررسی باستان شناختی سفالینه ها، تحلیل ویژگی های تزیینی، زیبایی شناسی نقوش، شناخت حوزه های فرهنگی ساخت آن ها با توجه به شواهد و مدارک تاریخی است.